Trong thế giới đầy biến động và phức tạp của địa chính trị hiện đại, hiếm có cuốn sách nào mang lại sự kết hợp giữa kiến thức chuyên sâu, dự báo táo bạo và lối hành văn hấp dẫn như “Kết thúc chỉ là sự khởi đầu” của tác giả Peter Zeihan. Đây không đơn giản là một tác phẩm phân tích, mà là một tấm bản đồ định hướng tương lai – một lời cảnh tỉnh dành cho những ai vẫn còn tin vào trật tự toàn cầu mà chúng ta đã quen thuộc sau Thế chiến thứ hai.
Peter Zeihan đặt nền móng cho lập luận của mình bằng cách vạch rõ vai trò của Hoa Kỳ trong việc kiến tạo ra trật tự toàn cầu hậu chiến thông qua việc kiểm soát các tuyến đường biển và bảo đảm tự do thương mại trên toàn thế giới. Vai trò này, theo ông, đang dần chấm dứt khi nước Mỹ rút lui khỏi vị thế “cảnh sát toàn cầu”. Khi nền tảng đó sụp đổ, thế giới sẽ bước vào một kỷ nguyên mới – nơi các khối khu vực bắt đầu hình thành và sự toàn cầu hóa như chúng ta từng biết sẽ nhanh chóng phai nhạt.
Cuốn sách nhận định rằng sự tăng trưởng phi mã của Trung Quốc sẽ không chỉ dừng lại, mà sẽ lao dốc còn nhanh hơn mức nó đã từng trỗi dậy. Trong khi phần lớn thế giới sẽ phải chịu đựng những hệ lụy nặng nề từ sự tan rã của trật tự toàn cầu hóa, Bắc Mỹ – đặc biệt là Hoa Kỳ – lại sở hữu tiềm năng để không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Đây là một luận điểm đầy tranh cãi nhưng được Zeihan xây dựng dựa trên phân tích logic, số liệu lịch sử và cái nhìn toàn cảnh.
Tác phẩm dẫn dắt người đọc từ tổng quan đến chi tiết, mở đầu bằng việc vẽ lại bối cảnh lịch sử để hiểu được vì sao thế giới hiện tại hình thành như vậy, rồi đi sâu vào từng yếu tố cốt lõi tác động đến cục diện toàn cầu tương lai: từ vận tải, tài chính, năng lượng, nguyên vật liệu công nghiệp, sản xuất và nông nghiệp. Mỗi khía cạnh đều được phân tích rõ ràng, súc tích và mang tính liên kết chặt chẽ với nhau. Những ai sống tại châu Á, đặc biệt là ngoài Nhật Bản, sẽ thấy tương lai được mô tả trong sách là u ám, không tránh khỏi một cảm giác bất an bởi viễn cảnh thay đổi nhanh chóng và sâu sắc.
Một điểm khiến “Kết thúc chỉ là sự khởi đầu” trở nên nổi bật chính là phong cách viết của Zeihan. Ông không đóng vai một học giả hàn lâm khô khan mà lại hết sức báo động, thẳng thắn và có phần “hài hước có chừng mực”. Những điểm chêm hài hước nhẹ nhàng rải rác khắp trang sách giúp giảm nhiệt bầu không khí nặng nề của các dự báo nghiêm trọng, đồng thời tạo cho tác phẩm một cá tính riêng biệt, không thể nhầm lẫn.
Một điểm cộng lớn khác là cách tiếp cận không ngần ngại gây tranh luận của Zeihan. Ông đưa ra quan điểm rõ ràng, sắc bén mà không cố gắng làm hài lòng bất kỳ đối tượng độc giả nào. Không có chiêu trò tạo dựng hình tượng những “kẻ phản biện ảo” để phản bác. Zeihan chỉ đơn giản là đưa ra những gì ông tin là đúng, tạo lập luận chặt chẽ và để phần còn lại cho độc giả tự cân nhắc. Điều này khiến người đọc cảm thấy như đang tham gia một cuộc trò chuyện thật sự – không phải với một học giả cao ngạo, mà với một chuyên gia có chính kiến và biết đứng vững trên lập trường của bản thân.
Bản thân tôi, dù không đồng tình với tất cả các quan điểm trong sách, vẫn phải thừa nhận rằng đây là một tác phẩm cần được đọc – đặc biệt là trong thời đại mà mọi thứ dường như đang trôi khỏi quỹ đạo cũ. “Kết thúc chỉ là sự khởi đầu” không hứa hẹn một tương lai êm đềm. Nhưng chính sự thẳng thắn của nó lại là điều khiến cuốn sách này trở nên cần thiết. Không chỉ là một dự báo, đây là một lời thúc đẩy để mỗi cá nhân và mỗi quốc gia cần bắt đầu suy nghĩ lại về vị trí của mình trong trật tự thế giới đang thay đổi từng ngày. Nếu bạn quan tâm đến địa chính trị, kinh tế toàn cầu hay đơn giản muốn hiểu sâu hơn về những bước chuyển đang diễn ra xung quanh mình, cuốn sách này xứng đáng có một vị trí trên giá sách của bạn.
