Cuối tuần rồi xôn xao vụ cô giáo dạy toán bắt 23 học sinh trong lớp mỗi người tát bạn cùng lớp của mình 10 cái, và chính bà ra tay cái tát cuối cùng – cái tát thứ 231, khiến em học sinh lớp sáu này sau đó phải nhập viện. Hôm qua lại có tin cô này phải nhập viện trong tình trạng “sức khỏe suy kiệt, tâm lý bị ảnh hưởng nghiêm trọng” và không dám đọc báo, xem đài. Mình nghĩ đến Thiện ác và smartphone, và hôm nay đăng lại review viết tháng 3-2017, có chỉnh sửa bổ sung.
Quyển sách bàn về căm ghét trên mạng của Đặng Hoàng Giang đọc lúc nào cũng hợp vì trên mạng luôn có những vụ cộng đồng mạng sục sôi tấn công ném đá một ai đó, vì như tác giả nói, đám đông trên mạng luôn lùng sục tìm kiếm nạn nhân tiếp theo. Tháng 11-2018, dường như nạn nhân mới nhất là cô giáo đã trừng phạt học trò bằng cách cho bạn cùng lớp tát vào mặt em 230 cái, trước khi tự tay mình tung cú tát cuối cùng.
Trong Thiện ác và smartphone, Đặng Hoàng Giang có vẻ như đứng về phe của những người bị ném đá, như Hà Hồ trong vụ “hóa đơn không Hà”, các bảo mẫu hành hạ trẻ em, và kêu gọi ta nhân từ với họ? Thoạt nhìn có thể là như vậy, song ý tác giả có thể chỉ muốn ta cân nhắc trước khi tham gia ném đá trên mạng, bởi “căm ghét phá huỷ cả người bị ghét lẫn người ghét”. Ta không cần thánh thiện đến mức ko nổi điên lên trước một vụ bức xúc nào đó bởi đó là phản ứng rất con người. Song, như lời bạt trên bìa gấp của cuốn sách, nếu bạn đọc hết quyển sách này, “bạn sẽ không like, share hay comment những câu chuyện trên mạng xã hội vội vã như trước nữa.”
Có một câu chuyện được nhắc đến một bài viết trong quyển này mà mình nhớ khá rõ và đã từng muốn nhắc lại nó khi review Thánh giá rỗng của Keigo Higashino. Đặng Hoàng Giang kể chuyện gia đình người Mỹ có con gái bị một thanh niên lái xe trong lúc say rượu đâm chết đưa ra yêu cầu bồi thường là mỗi thứ sáu hằng tuần trong vòng 18 năm, cậu ta gửi cho họ một cái séc trị giá 1 đôla, ghi tên người được hưởng là con gái họ. Việc này đồng nghĩa với mỗi tuần, bố mẹ nạn nhân lại xé miệng vết thương của kẻ làm chết người, và cùng lúc đó, tự xé miệng vết thương của chính mình. “Vì sao họ lại lựa chọn đắm chìm trong địa ngục của đau khổ? … Vì họ không thể nào tha thứ” – Đặng Hoàng Giang kết lại câu chuyện.
Cũng như Bức xúc không làm ta vô can, mình không hẳn là đồng tình với tác giả trong nhiều quan điểm đặt ra trong quyển sách thứ hai này của tác giả. Song le, mình nghĩ sẽ còn nhớ đến các quan điểm về giận dữ và tha thứ của Đặng Hoàng Giang thêm nhiều lần nữa trong tương lai, bởi như đã nói từ đầu bài, thế giới mạng không bao giờ thiếu nạn nhân, và cuộc sống dường như cũng thừa tin xấu. Mình đã phẫn nộ khi đọc tin đứa bé bị tát 230 cái dưới lệnh của cô giáo, nhưng mình cũng có chút gì đó thấy tiếc khi cô giáo sụp đổ. Mình không tham gia bàn luận câu chuyện này, nhưng cũng những muốn thốt lên rằng, khi cô đứng nhìn những đứa học trò 12 tuổi phải tát bạn mình trong sợ sệt, cô có suy sụp không? Mình tin đó là những cảm xúc rất con người. Nó sẽ đến và qua đi, vì ít ra mình không phải là người trong cuộc để phải bận lòng thêm về nó.
Thiện ác và smartphone nói rất nhiều về sự tôn trọng nhân phẩm con người, sự tha thứ, lòng bao dung và trắc ẩn. Mình cũng không cầu mong sẽ có lúc phải ở trong một cảnh huống buộc mình phải thấu cảm hay bao dung, vì mình hiểu cảm giác của người trong cuộc và ngoài cuộc là một trời một vực. Nhưng mình chép lại đây quan điểm của Đặng Hoàng Giang về tha thứ. “Tha thứ không phải là im lặng, bỏ qua, hay biện hộ cho cái sai và cho phép hành vi gây hại tiếp tục. Tha thứ không phải là ra vẻ “mọi thứ đều ổn”, không có vấn đề gì, hoặc có nhưng “chỉ là chuyện nhỏ thôi”. Tha thứ là giải phóng bản thân khỏi sự ám ảnh của cái bất công xảy ra với mình, và sống một cuộc sống độc lập, không bị bóng đen của kẻ gây hại phủ lên”.
Có phải gia đình em học sinh đã nghĩ vậy, khi họ cho biết đã tha thứ cho cô giáo, như VNExpress đã dẫn lời bố em trong bản tin chiều 29-11, “Thấy con bình thường trở lại, cô giáo hối lỗi nên gia đình đồng ý bỏ qua. Về mặt tình cảm, chúng tôi đã tha thứ, còn việc công an điều tra gia đình không thể can dự”?
xuxudocsach
