Thomas More, nhân vật phản diện trong “Wolf Hall” nhưng là bậc tri thức không thể đứng về phía chính nghĩa hơn trong con mắt đại chúng ngoài đời thực, đã nhận xét như sau về Thomas Cromwell, nhân vật chính của chúng ta:
“ …nhốt Cromwell vào ngục buổi sáng thì buổi chiều quay lại đã thấy anh ta ngồi trên nệm nhung ăn lưỡi chim chiền chiện và toàn bộ đám cai ngục sẽ nợ tiền anh ta.”
Và mặc cho lời trên gợi cho bạn cảm xúc gì thì cũng xin đảm bảo rằng bạn sẽ dần thấy chúng mất đi sự ấn tượng và trở nên nhạt nhòa phù du một khi đọc tác phẩm, vì việc thương thảo, mà thường mang về kết quả có lợi cho mình, là chuyện Cromwell xem như phản xạ tự nhiên, và người đàn ông chúng ta nói đến không chỉ thương lượng để dắt mũi đám cai tù trục chút lợi kia. Anh là một luật sư, soạn các văn bản hợp đồng chặt chẽ, không lỗ hổng cho thân chủ, và vận dụng uy tín thuận lợi này để gầy dựng nên cơ nghiệp chắc chắn thực tế hơn địa vị hay danh tiếng – các hoạt động kinh doanh kéo dài từ Antwerp đến Luân Đôn. Từng bước đi lên, anh trở thành người soạn và chỉnh lý sổ sách ruộng đồng đất đai, dùng ngòi bút chì phác ra vẽ lại bản đồ nước Anh; anh nhận nuôi và dạy dỗ những đứa con trai từ gia đình khắp các nơi gửi đến, hướng dẫn chúng cách viết thư và xử lý bản dịch, hay cách sử dụng bàn tính và cái đầu của chúng để kiểm kê các đầu thuế như cách một triều thần tương lai sẽ làm. Anh nắm lấy cánh tay vị vua nhà Tudor Henry VIII, người nổi tiếng tính khí thất thường, ưu bạc đãi tùy tâm trạng, để trấn định ngài khi ngài mất ngủ vì ám ảnh các hậu quả của việc vô hiệu hóa cuộc hôn nhân với người vợ đầu, hỗ trợ ngài thành công lấy hoàng hậu thứ hai, mà đằng sau đó xúc tiến sự sụp đổ của bầy bè thống trị từ phía nhà thờ Công giáo La Mã, đặt nền móng cho một sự độc lập mà nước Anh chưa từng có. Anh trải ra trước mắt những người anh thương thảo – kẻ thù, đồng minh hay nhà vua – bức bản đồ lớn với đầy đủ phương diện thiệt hơn, cho họ tự chọn lựa hướng đi, theo các con đường mà anh đã vẽ sẵn. Anh, đến từ Putney, là con trai một thợ rèn nghiện rượu, bị cha ruột hành hung đến bỏ xứ, đã ra trận, đã giết người, băng qua tất cả, tìm kiếm và gầy dựng được mạng lưới chân tay hỗ trợ mà trong đó có những người anh yêu quý và bảo vệ, và giờ anh ở đây.
Hilary Mantel rõ ràng ưu ái Cromwell, chắc chắn nhiều hơn so với lịch sử và văn hóa đại chúng, nhưng đó là một sự ưu ái hoàn toàn có căn cứ, vì ta có thể thấy qua “Wolf Hall” mức độ tường tận chất liệu lịch sử và thành thạo trong sáng tạo những mảnh góp nhặt được đến bậc thầy; trong một thế giới tiểu thuyết mà nhân vật sinh động tư duy, hành động với nhiều mạch truyện, mưu tính lớp lang chồng nhau tạo dựng nên được bối cảnh chi tiết, phức tạp mà chân thật đến nhường thế thì ta có thể tin rằng quyết định mà một nhân vật đưa ra đã được cân nhắc như một người thật suy nghĩ về những quyết định thật của mình. Nhưng mọi thứ không hiển lộ mồn một, vì góc nhìn quan sát của ta là Cromwell, là người ẩn mình trong bóng tối quan sát và ghi nhớ, là kẻ khi đang diễn trên sân khấu cũng đồng thời thao túng vở kịch. Chúng ta nhận được từng mảnh, từng mảnh một về Cromwell, về những cuộc đấu trí đang diễn ra, về một triều đại có thật thuộc hạng sóng gió bậc nhất lịch sử Anh, và dần dần tác phẩm trở nên thật như đang sống. Và ta cần kiên nhẫn.
Một trải nghiệm đọc hấp dẫn và thú vị khỏi bàn.
P/s: Có cần đối chiếu bản gốc để hiểu rõ hơn một số chi tiết, cách dùng từ ngữ,… nhưng bản dịch cơ bản là tuyệt, nhất là đối với một tác phẩm đồ sộ như này. Cái kiểu hài hước móc mỉa mà rất lịch thiệp, toi thích quá :))) Dưng mà không biết chừng nào mới có thể đọc tập 2 và 3 bằng tiếng Việt khi mỗi lần đi hội sách đều thấy cuốn này ở quầy giảm giá 50%?…
