Trong lịch sử văn học Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX, Thạch Lam được biết đến như một cây bút truyện ngắn tài hoa của Tự Lực văn đoàn, đồng thời là người viết phê bình có tấm lòng trong sáng và tinh tế với văn chương. Theo dòng (1941) là một tập tiểu luận nhỏ nhưng sâu sắc, cho thấy một Thạch Lam điềm đạm, suy tư và luôn trăn trở với nghề viết cũng như con người cầm bút.
Các bài viết trong Theo dòng phần lớn được đăng trên Phong Hóa và Ngày Nay, sau đó được Thạch Lam tập hợp lại với phụ đề “Vài ý nghĩ về văn chương”. Theo dòng là những ghi chép chân thành của một người yêu văn, mong muốn “giữ cho văn chương khỏi sa vào sự dễ dãi và phù phiếm”.
Thạch Lam xem phê bình là một hoạt động sáng tạo, đòi hỏi sự tinh tế và công tâm. Ông tin rằng phê bình phải giúp người đọc hiểu, chia sẻ và nâng đỡ tinh thần người viết. Với ông, văn chương đích thực gắn liền với đời sống và nhân cách, chứ không phải là những câu chữ hoa mỹ rỗng tuếch.
Trong Theo dòng, người đọc bắt gặp một Thạch Lam giàu lòng trắc ẩn với nghề viết. Ông xót xa cho thân phận nhà văn Việt Nam chưa thể sống bằng nhuận bút, nhưng vẫn giữ niềm tin vào tương lai, khi xã hội biết “mua sách, quý sách” và tôn trọng lao động nghệ thuật.
Sau hơn tám mươi năm, Theo dòng vẫn giữ nguyên giá trị. Đây là một tập tiểu luận văn học thấm đẫm nhân văn, nhắc người đọc và người viết hãy đến với văn chương bằng tấm lòng trung thực và tình yêu sâu sắc, như chính Thạch Lam đã từng làm.