Văn chương của Banana Yoshimoto là thứ văn chương chữa lành những vết thương. “Nắp biển” là minh chứng về sự xoa dịu ngọt ngào dành cho những trái tim mệt nhoài, những tâm hồn nặng trĩu nỗi niềm vì cuộc đời không còn là giấc mơ màu hồng tươi đẹp nữa.
Cuốn sách đã vẽ nên một khung cảnh tuyệt đẹp về một thị trấn ven biển vào mùa hè, nơi ấy là quê hương của Mari. Cô tốt nghiệp ngành mỹ thuật và có ý định về phương Nam sinh sống và làm việc. Thế nhưng, tình yêu và niềm đau đáu với quê hương máu thịt đã thôi thúc cô ở lại quê nhà và mở một cửa hàng đá bào. Chỉ khi trở về sống hẳn ở quê hương, Mari mới nhận ra sự tàn lụi của nơi này nhiều hơn so với những gì cô hình dung. Dòng tiền đã chảy ào ạt vào thị trấn cuốn phăng đi những điều cô hằng yêu mến, việc phát triển du lịch không đi liền với bảo vệ đã làm mất đi sự bình yên vốn có của vùng biển xinh đẹp. Mari vẫn yêu tha thiết quê hương nhưng cô vẫn chông chênh vì nhận ra rằng ngay cả những kỷ niệm với vùng đất mình sinh ra cũng đang bị một thứ vô hình nào đó giày xéo lên như con người vẫn đang ngày ngày đóng xuống biển bao cột trụ bê tông làm đê chắn biển, các loài thuỷ sinh cũng chẳng còn, vùng đất này và chính cô đã mất đi nhiều thứ.
Mùa hè của Mari trở nên tuyệt vời khi có sự xuất hiện của Hajime – cô gái có vẻ ngoài đặc biệt đến vùng biển sau khi mất đi người bà em yêu thương nhất. Hajime tựa như một giọt nước trong suốt lấp lánh sự trong sáng và tâm hồn lương thiện. 2 cô gái, một người mạnh mẽ và rắn rỏi, đại diện cho lớp trẻ với sức sống rực rỡ băn khoăn vì sự nhỏ bé của con người trước dòng chảy cuộc đời ; một người nhỏ bé và thanh khiết, một đứa trẻ mang hình hài của nỗi đau và mất mát. Nhưng họ có sự hòa quyện tuyệt vời nơi trái tim, những nỗi niềm trăn trở khiến họ cảm mến nhau một cách kỳ lạ, từ bạn bè trở thành tri kỷ. Người này là chất xúc tác để người kia bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn kiên cường và những suy ngẫm về cuộc đời một cách chân thành và tự nhiên.
Cứ thế, câu chuyện là những dòng tâm sự của 2 cô gái trẻ mỗi lần làm việc từ quán đá bào trở về, những lần đi ngắm vịnh biển, biển vỗ về và ôm ấp lấy họ, những lần đứng trên cao nhìn xuống dòng nước biển lấp lánh, những lần tò mò về của những sinh vật kỳ lạ dưới biển…Từng ngọn cỏ, viên đá, rặng liễu đều như có linh hồn và thấm đẫm sự sống, chứa đựng giấc mơ và ký ức, đều đại diện cho tình yêu, cái chết, sự lãng quên. Và chính chúng đã giúp 2 cô gái nhận ra vẻ đẹp cuộc đời vẫn tồn tại khiêm nhường và bền bỉ. Họ làm sống dậy những điều tàn lụi u sầu trở thành nơi cư ngụ đầy sức sống. Họ đã hiểu cuộc đời mình hơn qua những ký ức dù tốt đẹp hay đau buồn, cách chữa lành những vết thương ẩn sâu để sống một cuộc đời giản dị và thành thật. Từng lời nói, suy nghĩ của hai nhân vật trở đi trở lại trên từng trang sách như những đợt sóng vỗ dập dềnh hòa cùng giai điệu dìu dặt của bài hát Nắp biển đã thực sự trở thành bản tình ca da diết chảy tràn vào lòng người đọc.
Cuốn sách không có tình yêu nhưng vẫn ngập tràn tình yêu giữa 2 người bạn tri kỷ, tình yêu quê hương trong sáng và mãnh liệt như chất thạch anh trong suốt của những con người bé nhỏ nơi góc biển. Không gì ngăn cản họ sống một cuộc sống giản dị nhưng tốt đẹp và tạo ra những kỷ niệm lấp lánh ở bất kỳ nơi nào dù có trôi dạt về đâu.
Mùa hè đã kết thúc, nắp biển còn bỏ ngỏ cũng được đóng lại cẩn thận, nhưng vẻ đẹp mà 2 cô gái để lại đã thấm đẫm vào không gian nơi vùng biển nắng gió. Mari sẽ tiếp tục với cửa hàng đá bào, dù nhỏ thôi nhưng năng lượng của nó sẽ không bị cuốn theo sự uể oải của thị trấn, Mari vẫn hy vọng một ngày nào đó thị trấn sẽ trở về vẻ rực rỡ choáng ngợp sắc màu mà nó vốn có, như những sinh vật của biển sẽ lại trở về với biển thôi.
Hajime đã nguôi ngoai đi nỗi đau ẩn sâu trong lòng, em sẽ đến một vùng đất mới sau mùa hè bên vùng biển xinh đẹp với Mari, em sẽ lại tiếp tục sống và tạo ra những điều đẹp đẽ, đem vẻ đẹp trong suốt như giọt nước đọng trên lá của mình tới bất kỳ nơi nào em ghé qua…
Văn phong của Banana quá đỗi trong sáng, cách nhìn nhận, suy ngẫm của nhân vật về những vấn đề của xã hội được thể hiện qua vỏ bọc ngôn từ tinh tế. Sự kết hợp giữa con người và thiên nhiên trong không gian vừa hùng vĩ vừa thơ mộng đôi lúc mang bóng dáng của sự phai tàn đã làm nền cho tâm hồn kiên cường và sức sống bền bỉ của hai nhân vật chính.
Chính phong vị thanh thuần và cách kể chuyện thành thật đã khiến người đọc như cũng được gột rửa tâm hồn mình bằng thứ nước biển trong lành, dịu mát. Sự mênh mông của biển hay chính là sự mênh mông của lòng người. Có phải vậy mà khi gấp sách lại, lòng mình vẫn cứ có cảm giác thương nhớ một điều gì đó miên man, miên man:
“Ai là người cuối cùng bước lên từ biển,
trên bãi biển một ngày Hạ tàn.
Người cuối cùng ấy đã trở về nhà
mà không đóng nắp biển.
Vì vậy mà
biển cứ mãi mở toang”.
