Cuốn tiểu thuyết của Higashino Keigo xuất bản lần đầu năm 2005. Đây là tác phẩm thứ ba trong series Thám tử Galileo (kể về nhân vật thám tử Manabu Yukawa). Thay vì tập trung miêu tả tội ác, sách chú trọng vào phân tích tâm lý con người, các mối quan hệ và hoàn cảnh của từng nhân vật. Trong nước, sách phát hành hồi 2009, được bạn đọc Việt yêu thích.

Theo Variety, đạo diễn Sujoy Ghosh nói hứng thú về câu chuyện tình yêu trong tiểu thuyết. "Tôi luôn muốn thực hiện bộ phim về một người dành hết tình cảm cho người khác mà không hề mong đợi sẽ nhận lại điều gì. Phía sau nghi can X nói về nhiều khía cạnh trong tình yêu, phức tạp đến mức tôi không thể làm gì sau khi đọc xong tác phẩm", Ghosh nói.

Jaane Jaan (tên Việt: Nghi can X) do Sujoy Ghosh viết kịch bản và đạo diễn. Tác phẩm xoay quanh cuộc sống của Maya (Kareena Kapoor đóng) và con gái Tara (Naisha Khanna). Một đêm, Ajit (Saurabh Sachdeva) chồng cũ của Maya, đến nhà Maya xin tiền. Trong lúc căng thẳng, hai mẹ con giết chết Ajit.

Người hàng xóm Naren (Jaideep Ahlawat) tình cờ nhìn thấy sự việc, đề nghị giúp Maya tiêu hủy chứng cứ. Khi thi thể của Ajit được tìm thấy, thanh tra Karan Anand (Vijay Varma) nghi ngờ Maya và Naren là hung thủ.

Đạo diễn điều chỉnh nhiều chi tiết trong sách để phù hợp với bối cảnh Ấn Độ, Khi chọn vai chính, nhà làm phim muốn diễn viên đóng vai Maya phải có thần thái của một người mẹ, dám hy sinh và ra sức bảo vệ con. Kareena Kapoor gây ấn tượng với đạo diễn bởi vẻ đẹp ngoại hình lẫn khả năng diễn xuất. "Kapoor có rất nhiều kinh nghiệm, từng đốn gục nhiều người khi cô ấy ở thời kỳ đỉnh cao trong sự nghiệp", Sujoy Ghosh nói.

Sau một tuần ra mắt, Jaane Jaane là phim nói tiếng nước ngoài được xem nhiều nhất trên Netflix, với 8,1 triệu lượt xem.

Phía sau nghi can X từng mang về cho Keigo nhiều giải thưởng, gồm Giải thưởng văn học Naoki Sanjugolần 134, giải Honkaku lần thứ sáu dành cho tác phẩm thể loại kì bí. Phiên bản tiếng Anh của tiểu thuyết được đề cử Tiểu thuyết xuất sắc ở giải Edgar Allan Poe và Tiểu thuyết đầu tay xuất sắc của giải Barry năm 2012, là tiểu thuyết kì bí hay nhất do Hiệp hội Thư viện Mỹ bình chọn.

Từ khi ra mắt, tác phẩm nhận nhiều lời khen từ giới phê bình. Cây bút Richard Lim Jr. của trang Xclusive nhận xét sách độc đáo ở chỗ tác giả phân tích chi tiết về cách thức phạm tội của thủ phạm. Trang A Nutshell Review cho rằng tiểu thuyết không có tình tiết giật gân nhưng độc giả sẽ cảm thấy thỏa mãn với câu chuyện tình yêu, sự đấu tranh giữa lý trí và tình cảm trong quyển sách. Qua đó, người đọc sẽ tự đặt ra câu hỏi: "Vì tình yêu, con người ta có thể đi xa đến đâu?".

Phía sau nghi can X được chuyển thể nhiều lần, gồm Suspect X (2008), Perfect Number (2012) và The Devotion of Suspect X (2017), được êkíp Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc thực hiện. Một phiên bản Hollywood đang được phát triển.

Higashino Keigo, 65 tuổi, là tác giả của nhiều tiểu thuyết trinh thám nổi tiếng như Bạch dạ hành (1999), Điều kỳ diệu của tiệm tạp hóa Namiya (2012), Cuộc diễu hành thầm lặng (2018). Năm 1985, Higashino Keigo giành được giải Edogawa Rampo lần thứ 31 cho tác phẩm trinh thám hay nhất với tiểu thuyết Giờ tan học. Các năm sau đó, ông liên tục được đề cử nhiều các giải thưởng văn học lớn của Nhật. Keigo từng làm chủ tịch Hội nhà văn Trinh thám Nhật Bản từ năm 2009 tới năm 2013.

Quế Chi ( VnExpress)