HOA CÚC XANH (BÌA CỨNG)

Hoa cúc xanh là tập truyện ngắn phản ánh khá sinh động đời sống xã hội bình dân Czech mấy thập niên đầu thế kỷ 20. Được xếp vào thể loại trinh thám - hình sự, hay loại truyện vụ án, nhưng thật ra các truyện trong Hoa cúc xanh đã có sự cách tân, phá cách, phá cả về nội dung và hình thức thi pháp. Trinh thám hay vụ án ở đây chỉ là một sự vay mượn hình thức thể loại. Thế giới nhân vật trong truyện là thế giới của những con người dời thường, con người nhỏ bé, hiện ra quen thuộc trong văn học Nga và văn học Đông - Trung Âu cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Truyện các vụ án của Karel Capek là một đặc sản tinh thần Czech. Phần lớn các chuyện ông kể đều có giọng diệu khôi hài, trào tiểu, nhưng dầy nhân văn và cũng thấm đượm chất thơ.

Nhà văn Karel Čapek đăng đàn khi văn học châu Âu đang rơi vào khủng hoảng, một sự khủng hoảng biểu hiện trước hết là trong trạng thái chồng lấn, mập mờ giữa văn học dại chúng và văn học tỉnh hoa. Độc giả khó lòng phân biệt và chọn lựa một trong hai dòng văn học giải trí và văn chương dích thực. Čapek xuất hiện như một sự đáp ứng kịp thời nhu cầu thẩm mỹ của thời đại. Các tác phẩm của ông thực sự là những tiếng nói nghệ thuật mới, mở thêm một con đường phát triển cho văn học châu Âu.

- PGS.TS PHẠM THÀNH HƯNG