Trước Khi Trở Thành Quái Vật của tác giả Tiêu Vĩ Huyên là một tác phẩm đầy ám ảnh, kết hợp giữa văn học hình sự, yếu tố kỳ dị và những chất liệu đặc biệt như mùi hương, cái chết và dục tính. Đây là tiểu thuyết đầu tay của tác giả, nhưng lại mang một tham vọng đầy táo bạo và được thực hiện với một tay bút chắc chắn, khiến người đọc không thể không nể phục. Câu chuyện xoay quanh Dương Ninh – một người phụ nữ mất đi khứu giác sau cú sốc em trai tự sát. Kỳ lạ thay, cô chỉ có thể cảm nhận lại mùi hương khi tiếp xúc với hiện trường các vụ án mạng, nơi cái chết trở thành chất xúc tác duy nhất để cô “ngửi thấy” cuộc sống lần nữa.
Công việc của Dương Ninh là dọn dẹp hiện trường tử vong – một nghề nghe có vẻ cao cả nhưng lại nhuốm đầy máu me, sự phân hủy và nỗi cô đơn đến rợn người. Nhưng với cô, đó lại là nơi “thần thánh”, nơi giúp cô chạm lại được phần người đang lụi tàn. Trong một lần làm việc, cô bị gài bẫy và trở thành nghi phạm chính trong một vụ án mạng. Điều ám ảnh nhất không chỉ là cái chết, mà là mùi nước hoa rất quen thuộc – mùi hương của người em trai đã khuất. Từ đây, hành trình phá án không chỉ là tìm kiếm hung thủ mà còn là hành trình đối diện với chính quá khứ, với tội lỗi, và với những “quái vật” mà ta cố tình quên lãng.
Mùi hương trong truyện không chỉ là chi tiết phụ mà là chất keo liên kết toàn bộ mạch truyện. Dương Ninh có một khả năng gần như siêu nhiên về khứu giác, giúp cô phát hiện sự thật ẩn giấu mà người khác bỏ lỡ. Tiêu Vĩ Huyên sử dụng ngôn ngữ miêu tả mùi hương đến mức cực đoan, khiến người đọc gần như “ngửi thấy” được từng phân tử mùi bay ra từ trang giấy – từ mùi sắt gỉ trên ghế công viên, mùi mồ hôi trộn lẫn nước hoa rẻ tiền, đến thứ mùi hôi ngọt của xác chết mục rữa. Sự ám ảnh về mùi được đẩy lên tột độ khi truyện giới thiệu nhân vật Trình Xuân Kim – “sát thủ nước hoa”, một kẻ giết người hàng loạt có ám ảnh bệnh hoạn với hương thơm và cái chết, kẻ tự cho mình là nghệ sĩ và thi sĩ của máu và hương.
Dù Trình không phải hung thủ chính, nhưng hắn là “người thầy” mà Dương Ninh tìm đến để học cách hiểu tâm lý kẻ phạm tội. Nhân vật này là một trong những điểm sáng rực rỡ nhất của tiểu thuyết, một kẻ điên nhưng không vô lý, một “quái vật” mà từng lời nói khiến người đọc rợn da gà. Thú vị thay, giữa hai nhân vật này luôn tồn tại một sự đồng cảm mơ hồ – như thể cả hai đều là những sinh vật đã trượt khỏi quỹ đạo “bình thường”.
Tựa sách “Trước Khi Trở Thành Quái Vật” là lời nhắc nhở người đọc rằng mọi quái vật đều từng là người. Chúng ta thường dùng từ “hắn” hay “nó” để nói về kẻ giết người, như một cách để đẩy họ ra khỏi thế giới loài người. Nhưng trong truyện, chính Dương Ninh cũng dần nhận ra ranh giới giữa mình và hung thủ ngày càng mong manh. Nỗi đau, sự mất mát, cảm giác tội lỗi khiến cô trở thành một kẻ điên cuồng trong chính hành trình cứu rỗi bản thân. Và phải chăng, việc truy tìm hung thủ thực chất chỉ là một cái cớ để cô không phải đối diện với cái chết của em trai, không phải thừa nhận rằng mình có thể đã gián tiếp đẩy cậu ấy đến bi kịch?
Câu chuyện kết thúc không đưa ra câu trả lời rõ ràng về thiện và ác, đúng hay sai. Nó để lại khoảng trống cho người đọc tự điền vào, tự đối chiếu bản thân với những nhân vật trong truyện. Điều đặc biệt nhất là cách Tiêu Vĩ Huyên viết – thứ văn chương kết hợp giữa sự tàn nhẫn và dịu dàng, giữa thẩm mỹ rùng rợn và tinh tế đến từng câu chữ. Mỗi dòng, mỗi hình ảnh đều gợi cảm xúc mãnh liệt, như thể chính người viết cũng đang tự mổ xẻ bản thân mình.
Cuốn sách được hoàn thành trong hoàn cảnh đặc biệt – khi tác giả đang trải qua những chuỗi ngày trong bệnh viện. Và có lẽ vì thế mà từng dòng chữ đều mang theo vết cắt của thực tại, của đau đớn thật sự. Đó không phải là tiểu thuyết hình sự đơn thuần, mà là hành trình đi qua địa ngục để tìm kiếm một chút ánh sáng. Đọc xong, có thể bạn sẽ không thoát khỏi sự ngột ngạt ngay lập tức, nhưng chắc chắn sẽ cảm nhận được điều gì đó đang dần được gột rửa bên trong mình – một mùi hương của sự sống, dẫu là mong manh nhất.
