“Báo Thù: Mười Một Câu Chuyện Tăm Tối” là một tuyển tập truyện ngắn liên kết chặt chẽ theo phong cách đặc trưng của Yoko Ogawa, nơi cái đẹp và sự tĩnh lặng hòa quyện với những ám ảnh dị thường và cái chết luôn lẩn khuất trong từng chi tiết nhỏ nhất. Mặc dù là các câu chuyện độc lập, tuyển tập này vận hành như một chuỗi mắt xích tự kể chuyện về lẫn nhau, đan xen nhân vật, không gian và thậm chí là cả những tình tiết đã tưởng chừng bị bỏ lại ở truyện trước.
Đọc cuốn sách, người ta không khỏi bị lôi cuốn bởi một sự tăm tối lạnh lẽo, nhưng được truyền tải bằng một giọng văn yên bình và trầm lắng, như tiếng róc rách của suối chảy. Đó là điều mà người hâm mộ Ogawa yêu thích: sự yên tĩnh của nỗi điên cuồng, nơi bi kịch diễn ra trong câm lặng, và cảm giác huyền ảo như lạc vào một thế giới khác – nơi con người sống trong những góc khuất, nơi cái chết là điều hiển nhiên. Dù là xác chuột lang phủ đầy sốt cà chua bị vứt ở tiệm đồ ăn nhanh, hay trái tim bị khâu dở bằng chỉ đen, thì tất cả đều trở nên ám ảnh dưới bàn tay miêu tả của Ogawa.
Một yếu tố thú vị của tập truyện là tính liên kết giữa các câu chuyện, dù không rõ ràng về mặt thời gian. Có những nhân vật xuất hiện trở lại trong câu chuyện khác, như bà lão dẫn chó hay người bán bánh ngọt, khiến người đọc không khỏi đặt câu hỏi về ranh giới giữa thực tại và hư cấu. Liệu những tình tiết đó là kết quả của trí tưởng tượng? Hay toàn bộ những mảnh ghép chỉ là sản phẩm của một truyện ngắn trong chính tập truyện? Dường như, chính Ogawa đã cố tình giăng bẫy người đọc bằng cách đan xen các tầng lớp hiện thực và hư cấu, để từ đó bóp méo nhận thức và buộc độc giả phải quay lại từ đầu, ngẫm lại mọi chi tiết.
Một số tình tiết khiến người đọc suy ngẫm lâu dài là hình ảnh người mẹ mua bánh sinh nhật cho cậu con trai đã chết trong tủ lạnh, hay người phụ nữ cuối cùng thấy chính mình trong chiếc tủ lạnh bỏ đi – cả hai đều là hình ảnh khép mở câu chuyện đầy ám ảnh. Cái vòng tròn cấu trúc ấy mang lại một sự hoàn thiện về mặt cảm xúc và tư tưởng, khiến tập truyện không chỉ là một tập hợp truyện ngắn, mà còn là một tiểu thuyết dưới hình thức bị vỡ vụn.
Có những phân đoạn kỳ lạ, như câu chuyện về quả cà chua, người nông dân trồng cà rốt hình bàn tay, hay những câu chuyện với yếu tố bạo lực, tra tấn, hoặc hổ Bengal. Một số người đọc cho rằng đây có thể là những thế giới song song, hoặc những mảnh ghép của các tác phẩm khác nhau cùng tụ hội trong một địa danh giả định và một không gian đầy ám ảnh được Ogawa nhào nặn.
Dù nội dung không dễ tiếp nhận đối với những ai mới lần đầu đọc Ogawa, nhưng sự công phu trong cấu trúc và nét đẹp trong văn phong vẫn khiến người đọc không khỏi thán phục. Một người đọc đã nói rằng hối tiếc vì không đọc tác phẩm của Ogawa sớm hơn – và thực lòng, điều đó dễ hiểu. Bằng cách dựng nên một thế giới trong veo nhưng đầy độc chất, nhẹ nhàng mà ám ảnh, Ogawa đã thể hiện tài năng hiếm có trong việc miêu tả bản chất con người qua lăng kính u tối và bí ẩn.
“Báo Thù: Mười Một Câu Chuyện Tăm Tối” không phải là một tuyển tập dễ đọc, nhưng nó rất xứng đáng để đọc kỹ, nghiền ngẫm và tái khám phá. Nó đặt ra vô vàn câu hỏi cho người đọc nhưng lại không trả lời một cách trực tiếp, để lại dư vị mơ hồ, man mác, như khi ta rời một giấc mơ không biết đó là thật hay ảo. Đó chính là ma thuật của Yoko Ogawa – nơi mọi thứ có thể đầy bạo lực, đầy mất mát, nhưng vẫn luôn bao phủ bởi một lớp sương mờ đẹp đẽ đến kỳ lạ.
