Người ta biết đến giải thưởng Goncourt như là giải thưởng văn học uy tín bậc nhất của Pháp. Và người ta cũng nhớ đến Romain Gary như một trường hợp đặc biệt. Người duy nhất từng hai lần đạt giải. Lần thứ nhất với tiểu thuyết Rễ trời năm 1956. Lần thứ hai với tiểu thuyết Cuộc sống ở trước mặt năm 1975 với một bút danh khác là Émile Ajar. Người ta có nói, ông đã lách luật bằng một lý do nào đó, có thể là không trung thực. Sự thật chỉ sáng tỏ sau khi ông mất và để lại thư tuyệt mệnh rằng Émile Ajar cũng chính là Romain Gary. Còn tôi thì nghĩ rằng: khi người ta muốn viết một cái gì đó mới mẻ, tự do hơn và vượt qua cái bóng thành công của mình trước đó. Thì người ta ắt có thể hiểu phần nào cho những điều ông đã làm. Trong tiếng Nga, Gary nghĩa là “đốt cháy” và Ajar là “than hồng”. Ajar không có nghĩa là ngọn lửa đã vụt tắt, bằng sức nóng âm ỉ của mình, nó có thể bùng cháy lên bất cứ khi nào một cách mạnh mẽ nhất.
“Cuộc sống, nó không phải thứ dành cho tất cả mọi người.” Momo đã từng nghĩ như thế bởi vì cái gọi là “cuộc sống” của cậu, của những người xung quanh cậu; sao mà tối tăm, sao mà bế tắc đến vậy. Đó là số phận của những người nhập cư, những người tị nạn, những người da đen gốc Phi hay những người Do Thái. Đó là một bộ phận phía đáy của xã hội. Những người phải làm đủ thứ nghề mạt hạng nhất chỉ để mưu sinh. Những con người sống sờ sờ trước mắt nhau đấy. Nhưng chỉ cần, bùm! Họ sẽ trở thành những người không tồn tại. Cái ranh giới đó vô cùng mong manh đến mức họ phải bận tâm mỗi ngày. Họ sống chen chúc trong những con phố đầy tệ nạn: mại dâm, ma tuý, trộm cướp…
Một đứa trẻ Ả Rập và một người phụ nữ Do Thái liệu có thể tồn tại một thứ “tình yêu”. Tình yêu đó nó không phải là tình yêu đôi lứa. Một thứ tình cảm tựa như “tình mẫu tử” đáng trân trọng. Một thứ tình cảm giữa những tôn giáo thù hằn nhau. Giữa những con người cô độc cố bám víu vào cuộc đời này. Momo là đứa trẻ mạnh mẽ luôn nhìn về phía trước cuộc đời còn Madame Rosa chỉ ngoái về quá khứ. Một quá khứ Do Thái đầy ám ảnh của bà. Một quá khứ mà người ta chỉ nhìn thấy toàn nỗi đau và mất mát. Momo thì khác, cậu còn trẻ. Cậu chỉ mới mười tuổi hoặc có thể là mười bốn. Cậu phải sống và nhìn về phía trước. Dù cho có cái cuộc sống này có va cho cậu đến bầm dập hay tối tăm mặt mũi. Khi mất đi người mình yêu thương nhất liệu người ta có sống được không? Và đáp án của Momo sẽ chính là những điều tốt đẹp còn đang chờ đợi phía trước mặt cậu.
