“Người đàn ông ấy” của Hirano Keiichiro, do Nguyễn Thống Nhất dịch và được Nhã Nam phát hành, là một tiểu thuyết đặc biệt, chứa đựng những câu hỏi sâu sắc về danh tính, bản chất con người và sự thật. Tác phẩm mở ra một câu chuyện bắt đầu từ sự bất ngờ của một người phụ nữ, khi phát hiện rằng người chồng quá cố – người cô từng tin là bạn đời của mình – hóa ra lại không phải là người đàn ông cô nghĩ. Một cú sốc lặng lẽ nhưng dữ dội, đẩy người đọc vào hành trình tìm kiếm và soi chiếu lại chính mình.
Mạch truyện xoay quanh nhân vật chính là một người đàn ông chọn sống dưới danh tính của người khác, khi anh ta quyết định cắt đứt quá khứ và bắt đầu lại từ đầu với cái tên mới, cuộc đời mới. Có người đọc cho rằng việc hóa thân thành người khác có thể giúp ta thấy rõ lại chính mình, như một cách thử nghiệm để tạm thời thoát khỏi bản ngã và đối diện với các khía cạnh khác của con người mình mà bình thường không dễ bộc lộ. Tuy nhiên, dù có đổi tên hay bịa ra một câu chuyện sống khác, bản chất con người – điều thuần túy và sâu xa nhất – vẫn không dễ dàng thay đổi.
Anh là một họa sĩ với tâm hồn trong trẻo, bình thản và từng để lại những bức tranh đầy cảm xúc, khiến những người gắn bó với anh không khỏi xúc động khi nhớ đến. Sự thật về danh tính của anh không khiến tình yêu của ai đó dành cho anh bớt đi, mà chỉ làm tăng thêm chiều sâu cho những mối quan hệ ấy. Trong đoạn kết, một báo cáo cuối cùng từ nhân vật thám tử Kido – người lần theo dấu vết thân thế của người đàn ông này – mang lại một chút ánh sáng, như thể cuối cùng cũng có ai đó có thể thấu hiểu và nói lên thay anh điều mà anh chưa bao giờ nói ra.
Tác phẩm cũng đặt ra một câu hỏi đầy day dứt: nếu một người sống dưới lớp vỏ của sự dối trá, thậm chí quên mất đâu là thật, đâu là giả, liệu họ có còn là chính họ không? Liệu hạnh phúc có còn ý nghĩa nếu nó được xây dựng từ lời dối trá? Một người đọc đã tự hỏi, dù không trung thực đi nữa, nếu bản thân cảm thấy thỏa mãn và không làm tổn hại đến ai khác, thì điều đó có được coi là hạnh phúc không? Cuối cùng, khi nhìn lại cuộc đời mình, chúng ta có tự nhủ rằng “như vậy là được rồi” chỉ để xoa dịu, hay thực lòng đã chọn con đường đó vì nó thực sự có ý nghĩa?
Những mối dây liên kết trong tiểu thuyết này không chỉ là về gia đình, vợ chồng hay xã hội, mà còn là cuộc đối thoại riêng tư với chính nội tâm. Đặc biệt, lời thoại của một nhân vật nói rằng: “Biết rồi đấy, thì lại bắt đầu yêu một lần nữa chứ sao” – tựa như một lời an ủi trong những mối quan hệ phức tạp giữa thực tại và quá khứ. Bi kịch cá nhân, như cái chết của một người hóa ra không có danh tính rõ ràng, đan xen với những vấn đề rộng lớn hơn như sự kỳ thị gia đình của kẻ phạm tội hay bất bình đẳng xã hội, cho thấy tiểu thuyết này không chỉ là một câu chuyện nhân văn mà còn là một phản ánh về xã hội hiện đại.
Người đọc dễ dàng liên hệ đến quan điểm “phân thân” mà Hirano từng phát triển – rằng trong mỗi con người tồn tại nhiều bản ngã, nhiều phiên bản của chính mình, được thể hiện tùy theo mối quan hệ và hoàn cảnh. Và có lẽ, chỉ cần trong số đó có vài mối quan hệ đủ tin cậy và bền vững, thì ta đã có thể cảm thấy đủ đầy trong cuộc sống nhiều mâu thuẫn này.
“Người đàn ông ấy” là một cuốn sách không giải thích tất cả, nhưng lại khiến người đọc đặt ra vô vàn câu hỏi. Là một tác phẩm chậm rãi, ít cao trào nhưng cực kỳ sâu sắc, nó kéo người đọc vào thế giới của những điều không thể xác định: danh tính, tình yêu, lương tri. Một cuộc truy đuổi không chỉ là hành trình làm rõ ai là ai, mà còn là việc tìm hiểu ai là chính ta – một hành trình mà không phải ai cũng sẵn sàng thực hiện.
