Michel de Montaigne

Michel de Montaigne (1533–1592) là một trong những tư tưởng gia có ảnh hưởng sâu rộng nhất của thời kỳ Trung đại – Phục Hưng châu Âu. Sinh ra tại lâu đài Château de Montaigne, gần Bordeaux (Pháp), ông không chỉ là một quý tộc trí thức, một công chức nhà nước mà còn là người khai sinh thể loại tiểu luận – một hình thức văn học hoàn toàn mới vào thời điểm đó, thông qua kiệt tác Thí luận (Essais).

Được đào tạo trong truyền thống triết học Kinh viện, Montaigne sớm từ bỏ lối tiếp cận giáo điều để theo đuổi một hình thức tư duy cá nhân, tự do và gần với đời sống. Ông tin rằng việc suy tư không phải là nhằm tạo ra hệ thống lý thuyết khép kín, mà là để con người hiểu mình hơn và sống một cách đúng đắn, chân thực hơn.

Triết học trong Montaigne không mang hình thức hàn lâm xa rời thực tế mà thấm đẫm tinh thần hoài nghi, khoan dung và nhân bản, đề cao kinh nghiệm cá nhân và khả năng phán đoán trong mọi hoàn cảnh sống. Nếu triết học chỉ là hệ thống biệt ngữ nhằm che giấu sự vô cảm, thì ông không phải là triết gia. Nhưng nếu triết gia là người biết vận dụng tự do lý trí một cách sâu sắc và con người nhất, thì Montaigne chính là một triết gia mang tầm ảnh hưởng vĩnh cửu.

Tác phẩm của ông đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ tư tưởng gia và nhà văn sau này, từ Descartes, Pascal đến Nietzsche, Emerson, góp phần hình thành nên diện mạo triết học hiện đại phương Tây.